Triển khai Đề án Phát triển bền vững 1 triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030 

Quang cảnh tại hội nghị

Đề án Phát triển bền vững 1 triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030 đã được phê duyệt theo Quyết định số 1490/QĐ-TTg ngày 27-11-2023 của Thủ tướng Chính phủ. Đề án này hướng đến canh tác lúa bền vững ở ĐBSCL, tổ chức lại hệ thống sản xuất theo chuỗi giá trị, áp dụng các quy trình canh tác bền vững nhằm gia tăng giá trị, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, thu nhập và đời sống của người trồng lúa, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu (BĐKH) và giảm phát thải khí nhà kính, góp phần thực hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam.

Đề án đề ra mục tiêu đến năm 2030 diện tích canh tác vùng chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp đạt 1 triệu héc-ta. 100% diện tích áp dụng ít nhất 1 quy trình canh tác bền vững như “1 phải, 5 giảm”, SRP, tưới ngập khô xen kẽ và các tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt được chứng nhận và được cấp mã số vùng trồng. 100% diện tích sản xuất vùng chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp có liên kết giữa doanh nghiệp với tổ hợp tác, hợp tác xã hoặc các tổ chức của nông dân trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Tỷ lệ cơ giới hóa đồng bộ đạt trên 70% diện tích, trên 1 triệu hộ áp dụng quy trình canh tác bền vững. Tỷ lệ thất thoát sau thu hoạch dưới 8%; 100% rơm được thu gom khỏi đồng ruộng và được chế biến tái sử dụng; giảm trên 10% lượng phát thải khí nhà kính so với canh tác lúa truyền thống. Giá trị gia tăng trong chuỗi lúa gạo tăng 40%, trong đó tỷ suất lợi nhuận người trồng lúa đạt trên 50%...

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng, Đề án hướng đến đa mục tiêu nhưng cách thức vận hành, xác lập lộ trình, cách thức đo lường, đánh giá cần đi vào cụ thể. Việc đo lường, đánh giá theo từng thời điểm, mốc tiến độ, vừa giúp điều chỉnh linh hoạt theo thị trường trong ngắn hạn, vừa bảo đảm việc kiên trì nhất quán mục tiêu trong dài hạn. Đề án đề cao vai trò sáng tạo từ thực tiễn của các địa phương trong vùng, kế tiếp cần mở rộng đối tượng tham gia vào các khâu triển khai, định kỳ đánh giá. Trong đó, cần có sự tham gia tích cực từ Trung ương và địa phương, từ khu vực công và khu vực tư, doanh nghiệp và nông dân, hiệp hội ngành hàng và các tổ chức nông dân, các chuyên gia, nhà tài trợ, các tổ chức quốc tế và cả các cơ quan truyền thông.

Lúa được trồng tại huyện Cờ Đỏ, TP Cần Thơ trong vụ đông xuân 2023-2024.

Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, để Đề án đạt được hiệu quả thực tế trên những cánh đồng, cần đến cách tiếp cận ngoài khung. Ngoài những cách nghĩ và cách làm quen thuộc, cần đến sự đổi mới linh hoạt, chủ động không ngừng từ thể chế, các vấn đề mang tính chất nguyên tắc đến từng nội dung quản trị, vận hành cụ thể, chi tiết. Hơn hết, cần thấu hiểu rằng Đề án không chỉ mang yếu tố kỹ thuật đơn thuần mà tích hợp đa dạng yếu tố kinh tế và xã hội, trong đó nông dân có năng lực hợp tác là trung tâm, doanh nghiệp có vai trò liên kết, kết nối, dẫn dắt thị trường. Các chuyên gia, nhà khoa học khuyến nghị, hướng dẫn, ứng dụng các chuẩn hóa. Nhà nước giữ vai trò khởi tạo và hỗ trợ bằng cơ chế, chính sách. Địa phương có vai trò tích hợp, lồng ghép các nguồn lực và nhất là sáng tạo trong triển khai thực hiện...

Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang bày tỏ sự đồng tình với dự thảo kế hoạch thực hiện Đề án được Bộ NN&PTNT trình bày tại hội nghị và yêu cầu Bộ NN&PTNT chắt lọc, tiếp thu các ý kiến của đại biểu để hoàn thiện kế hoạch, sớm trình cấp thẩm quyền phê duyệt, triển khai thực hiện...