Thu hoạch lúa và thu gom rơm bằng máy tại mô hình sản xuất lúa chất lượng cao và phát thải thấp ở xã Đại Ngãi, TP Cần Thơ.
Kết quả tích cực
Theo Hội Nông dân TP Cần Thơ, diện tích tham gia Đề án 1 triệu héc-ta lúa trên địa bàn thành phố hiện đạt trên 104.000ha, với 191 hợp tác xã (HTX) và tổ hợp tác (THT) tham gia. Các mô hình thí điểm năng suất tăng từ 0,3-0,7 tấn/ha, giảm 40-50% lượng giống gieo sạ, giảm trên 30% lượng phân đạm, giảm 2-3 lần phun thuốc bảo vệ thực vật, lợi nhuận tăng ít nhất 20%, khí phát thải giảm từ 2-12 tấn CO2/ha so với sản xuất thông thường.
Ông Nguyễn Văn Sử, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQVN TP Cần Thơ, Chủ tịch Hội Nông dân TP Cần Thơ, cho biết: “Nhiều HTX và THT đã mạnh dạn áp dụng quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn phát thải thấp, kết hợp sử dụng phân hữu cơ vi sinh, thuốc sinh học, quản lý nước tiết kiệm và ghi chép sổ tay điện tử trong quá trình sản xuất. Điều này không chỉ hướng đến nâng cao hiệu quả sản xuất mà còn bảo vệ môi trường. Đáng chú ý, nhận thức của nông dân và doanh nghiệp đã thay đổi rõ rệt, từ sản xuất đơn lẻ sang liên kết chuỗi giá trị, chú trọng đến tiêu chuẩn chất lượng, an toàn thực phẩm và yêu cầu thị trường xanh, sạch, bền vững”.
Mặc dù đạt kết quả đáng khích lệ, nhưng thực tiễn triển khai Đề án tại thành phố vẫn còn nhiều khó khăn và hạn chế. Trong đó, quy mô sản xuất nhỏ lẻ, manh mún vẫn là rào cản lớn, nhiều HTX tham gia, nhưng số lượng đạt chuẩn liên kết theo chuỗi bền vững còn ít. Liên kết chuỗi giá trị giữa doanh nghiệp và nông dân chưa bền vững. Đặc biệt, năng lực quản lý của HTX và trình độ kỹ thuật của nông dân vẫn chưa đồng đều, một bộ phận còn sản xuất theo tập quán cũ, ngại thay đổi quy trình, dẫn đến hiệu quả chưa cao.
Trên thực tế, nông dân còn thiếu thông tin, kiến thức về canh tác lúa theo quy trình của Đề án 1 triệu héc-ta lúa, hạn chế về khả năng tiếp cận, ứng dụng máy móc, công nghệ mới vào sản xuất. Để nâng cao chuỗi giá trị bền vững, nông dân rất cần được ngành chức năng hỗ trợ trong kết nối với các đơn vị, doanh nghiệp bao tiêu đầu ra và cung cấp máy móc, công nghệ và vật tư đầu vào.
Theo ông Phan Văn Hận ở HTX Đông Xuân, xã Cờ Đỏ, TP Cần Thơ, nông dân các HTX rất cần nhiều doanh nghiệp tham gia liên kết để nhân rộng và phát triển nhanh các mô hình canh tác lúa chất cao, phát thải thấp, đặc biệt là trong bao tiêu sản phẩm. Hiện nông dân còn gặp khó trong việc kết nối với các đơn vị, doanh nghiệp.
Quan tâm hỗ trợ cho nông dân
Hội Nông dân TP Cần Thơ vừa phối hợp Viện Lúa ĐBSCL, Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Cần Thơ và xã Thạnh Phú tổ chức hội thảo “Giải pháp nâng cao chuỗi giá trị lúa, gạo và bảo vệ môi trường”. Tại hội thảo này, Hội Nông dân TP Cần Thơ cùng nhiều cơ quan chức năng của thành phố và địa phương khẳng định, tới đây sẽ tăng cường triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm thúc đẩy và hỗ trợ nông dân cùng các bên có liên quan thực hiện Đề án 1 triệu héc-ta lúa. Tập trung đẩy mạnh đào tạo, tập huấn, hỗ trợ nông dân kết nối với doanh nghiệp và các bên có liên quan để tăng cường liên kết chuỗi giá trị. Tạo thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân trong tiếp cận vốn, áp dụng cơ giới cùng các tiến bộ kỹ thuật, công nghệ mới và giải pháp tối ưu trong sử dụng tài nguyên thiên nhiên, phụ phẩm để nâng cao giá trị gia tăng trong toàn chuỗi và sản xuất bền vững.
Tại hội thảo, nhiều đơn vị, doanh nghiệp cũng cam kết đồng hành cùng nông dân các HTX, THT trong phát triển sản xuất lúa gạo chất lượng cao và phát thải thấp. Sự đồng hành của doanh nghiệp trong chuỗi giá trị từ đầu vào đến đầu ra chính là yếu tố quyết định để hình thành liên kết bền vững, đảm bảo cho nông dân yên tâm sản xuất.
Theo ông Phạm Thái Bình, Chủ tịch HÐQT Công ty Cổ phần nông nghiệp công nghệ cao Trung An, TP Cần Thơ, trong nhiều năm qua, công ty đã thực hiện liên kết sản xuất và tiêu thụ lúa cho nông dân TP Cần Thơ và nhiều tỉnh ĐBSCL thông qua mô hình cánh đồng lớn và nay tiếp tục đồng hành cùng nông dân thực hiện Đề án 1 triệu héc-ta lúa. Doanh nghiệp sẽ tiếp tục cung cấp vật tư đầu vào cho nông dân đến cuối vụ mới thu tiền, đồng thời hỗ trợ dịch vụ máy móc, công nghệ và bao tiêu lúa cho nông dân. Lúa của bà con làm ra đạt chất lượng cao sẽ được doanh nghiệp mua với giá cao, đặc biệt là các tiêu chuẩn xuất khẩu đi châu Âu, Nhật Bản và Mỹ. Doanh nghiệp đã và đang áp dụng cơ chế giá theo 3 cấp độ, với mức thu mua cao hơn thị trường từ 200 đồng, 300 đồng và 500 đồng/kg tùy theo chất lượng lúa.
Hợp tác, liên kết như một mệnh lệnh có tính quyết định để hạt gạo đi xa. Đây không chỉ là cơ hội để nâng cao chất lượng sản xuất lúa mà còn là bước ngoặt quan trọng để tái cơ cấu ngành hàng lúa gạo theo hướng hiện đại, bền vững, giảm phát thải và nâng cao giá trị gia tăng. Theo ông Nguyễn Văn Sử, Chủ tịch Hội Nông dân TP Cần Thơ, tới đây Hội đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động hội viên nông dân hiểu rõ mục tiêu, nội dung và lợi ích của Đề án 1 triệu héc-ta lúa, coi đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm gắn liền với phát triển kinh tế nông nghiệp của địa phương. Tăng cường phối hợp với ngành nông nghiệp, các viện, trường, doanh nghiệp trong việc tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật, đặc biệt là các quy trình sản xuất lúa phát thải thấp, tiết kiệm nước, sử dụng phân bón hữu cơ, ứng dụng công nghệ số trong quản lý đồng ruộng và truy xuất nguồn gốc. Hỗ trợ phát triển các HTX nông nghiệp kiểu mới, liên kết nông dân theo chuỗi giá trị, xây dựng vùng nguyên liệu tập trung gắn với doanh nghiệp bao tiêu, chế biến và xuất khẩu. Hội Nông dân sẽ đóng vai trò cầu nối, hỗ trợ nông dân tiếp cận vốn tín dụng xanh, chính sách hỗ trợ của Nhà nước và các dự án quốc tế liên quan đến nông nghiệp bền vững.
Bài, ảnh: KHÁNH TRUNG
In bài viết
