Mô hình sản xuất bền vững giúp nông dân Bạc Liêu nâng cao thu nhập

Thị xã Giá Rai là địa phương cuối nguồn nước ngọt, đầu nguồn nước mặn của tỉnh Bạc Liêu. Trước đây ở vùng này gieo sạ lúa trên đất nuôi tôm gặp rất nhiều khó khăn do tình trạng “thừa nước mặn, thiếu nước ngọt”. Tuy nhiên, 3 năm trở lại đây, việc gieo sạ lúa của người dân đã diễn ra thuận lợi hơn, nhờ được đầu tư xây dựng hệ thống thủy lợi khép kín, chủ động trong việc tích trữ nước ngọt, ngăn chặn nước mặn xâm nhập vào nội đồng. Những cánh đồng lúa trên đất tôm ở thị xã Giá Rai giờ đây không còn tình trạng héo vàng chết khô mà thay vào đó là màu xanh mướt mắt. Nhiều nơi gieo sạ sớm, lúa đã trổ đều và đang ướm vàng trong ánh nắng xuân.

Anh Đoàn Thanh Tùng, ở xã Phong Thạnh A phấn khởi cho biết, từ khi thực hiện mô hình lúa-tôm, thu nhập kinh tế gia đình anh tăng lên đáng kể. Riêng vụ lúa này gia đình gieo sạ trên 3 ha, dự kiến những ngày cận Tết sẽ cho thu hoạch. Anh Tùng cho biết, năm nay lúa vừa trúng mùa, lại có giá cao so với những năm trước nên bà con ở đây đều phấn khởi. Anh Tùng nhẩm tính, trừ chi phí, một công lãi khoảng 5-7 triệu đồng. Nếu tính cả nguồn thu từ nuôi tôm kết hợp với các loài thủy sản khác, thu nhập của gia đình anh trong năm 2023 đạt gần 500 triệu đồng.

Thị xã Giá Rai có hơn 30.000 ha đất sản xuất ở hai 2 vùng sinh thái mặn, ngọt; trong đó, vùng mặn khoảng 23.000 ha trước đây chuyên nuôi tôm. Tuy vậy, việc nuôi chuyên tôm hiệu quả ngày càng thiếu bền vững do ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu. Chính vì vậy từ năm 2020, thị xã Giá Rai phát động nông dân thực hiện mô hình lúa-tôm, tức là sản xuất một vụ lúa, một vụ tôm xen canh, có nơi bà con kết hợp nuôi thêm tôm càng xanh, nuôi cá kèo trong thời điểm trồng lúa.

Ông Đỗ Minh Thắng, Chủ tịch UBND thị xã Giá Rai chia sẻ, lúc đầu vận động thực hiện mô hình lúa-tôm nông dân cũng đắn đo. Tuy nhiên, sau đó thấy mô hình mang lại hiệu quả khả quan nên nhiều nông dân đã bắt tay thực hiện. Từ diện tích gần 3.000 ha ở những năm đầu, đến năm ngoái diện tích thực hiện mô hình lúa tôm ở thị xã Giá Rai đã tăng lên hơn gấp đôi và trong năm 2023 đã tăng lên hơn 7.000 ha.

Để nâng cao hơn nữa hiệu quả từ mô hình lúa-tôm, tỉnh Bạc Liêu đã đầu tư hàng chục tỷ đồng xây dựng hoàn chỉnh hệ thống thủy lợi, ô đê bao khép kín tại nhiều vùng để chủ động điều tiết nước, ngăn mặn, trữ ngọt. Tại xã Phong Thạnh A, thị xã Giá Rai, tỉnh Bạc Liêu đã đầu tư hơn 114 tỷ đồng xây dựng ô đê bao với 21 cống, khép kín 3.000 ha đất sản xuất đang thực hiện mô hình lúa-tôm. Nhờ vậy, nông dân yên tâm sản xuất, thực hiện mô hình lúa-tôm ngày hiệu quả.

Ông Phạm Văn Hết, Bí thư Đảng ủy xã Phong Thạnh A, thị xã Giá Rai cho biết, từ khi thực hiện mô hình lúa-tôm đời sống người dân trong xã phát triển rõ rệt. Trước đây toàn xã có hơn 400 hộ nghèo và cận nghèo, giờ chỉ còn 47 hộ nghèo; thu nhập bình quân đầu người đạt trên 70 triệu đồng/năm. Xã đang phấn đấu trong năm 2024, thu nhập bình quân đầu người đạt từ 74 triệu đồng trở lên. Điều phấn khởi nhất là trong quá trình xây dựng nông thôn mới nâng cao, có đến 98% người dân trong xã hài lòng rất cao về công tác chuyển dịch kinh tế, về cái cách điều hành, quản lý của Đảng bộ, chính quyền xã trong thời gian qua.

Tỉnh Bạc Liêu hiện có gần 40.000 ha đất sản xuất theo mô hình lúa-tôm tại các huyện Phước Long, Hồng Dân và thị xã Giá Rai. Qua thống kê cho thấy, hiệu quả đem lại từ việc kết hợp giữa cây lúa-con tôm không chỉ giúp nông dân nâng cao thu nhập trên cùng một đơn vị diện tích đất canh tác mà còn tạo môi trường thuận lợi cho tôm nuôi phát triển tốt.

Tỉnh đang triển khai nhiều giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả của mô hình sản xuất này. Theo đó, định hướng đến năm 2025, Bạc Liêu mở rộng diện tích lên hơn 43.000 ha. Tỉnh sẽ tiếp tục phối hợp với các đơn vị của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xây dựng mô hình, đẩy mạnh công tác khuyến nông, tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật để nhân rộng; tăng cường thông tin đến người dân về tình hình khí tượng thủy văn, lịch thời vụ, lịch điều tiết nước, tình hình dịch bệnh, giải pháp phòng trừ, sâu bệnh… để nông dân chủ động trong sản xuất.

Cùng với đó, xây dựng mô hình tôm sạch-lúa an toàn theo quy trình hữu cơ nhằm nâng cao giá trị và kết nối với doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm; xây dựng thương hiệu sản phẩm lúa, gạo chất lượng cao, tôm sạch mang thương hiệu Bạc Liêu; đẩy mạnh công tác cấp mã số vùng trồng, mã số ao nuôi, xây dựng vùng sản xuất lúa, vùng nuôi an toàn, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, xây dựng mô hình canh tác này theo hướng lúa thơm-tôm sạch, lúa-tôm hữu cơ...