Giữ nghề làm tôm khô truyền thống
Nghề làm tôm khô thuộc loại hình nghề thủ công truyền thống, tri thức dân gian đã tồn tại hàng trăm năm ở Cà Mau. Nghề làm tôm khô cũng phản ánh một phần công cuộc chinh phục thiên nhiên, tạo dựng cuộc sống của nhiều thế hệ nối tiếp nhau, gắn bó với con người trong đời sống hằng ngày. Vừa qua, nghề làm tôm khô truyền thống của Cà Mau cũng được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Hiện nay tại tỉnh Cà Mau có 2 hình thức thực hành nghề làm tôm khô, hình thức thực hành truyền thống ra đời từ xa xưa và hình thức hiện đại, máy móc. Trong đó, điển hình cho việc giữ nghề làm tôm khô truyền thống và đa dạng sản phẩm từ tôm khô phải kể đến gia đình bà Giàu.
Tôm khô Ngọc Giàu là sản phẩm OCOP đạt chuẩn 4 sao của tỉnh Cà Mau.
Theo bà Giàu, gia đình bà vẫn giữ cách làm tôm truyền thống được nhiều người biết đến. Sản phẩm tôm khô của gia đình được chế biến từ nguồn nguyên liệu tôm đất sống cùng với kinh nghiệm chế biến của cơ sở đã tạo ra sản phẩm mới đặc trưng được nhiều người ưa thích. Bà Giàu kể, tuổi thơ của bà là những ngày theo cha mẹ làm nghề đóng đáy ở Năm Căn, Gành Hào... Đến những năm 1970, khi gia đình chuyển đến huyện Đầm Dơi sinh sống và nuôi vuông tôm và bắt đầu làm tôm khô bán vào mỗi dịp Tết.
Năm 1994, với bí quyết làm tôm khô gia truyền, bà Giàu quyết định tiếp nối nghề truyền thống của gia đình để làm tôm khô, tôm rang đem bán vào dịp Tết. Sau đó, bắt đầu làm đa dạng các sản phẩm từ con tôm như tôm chà bông, mắm tôm, tôm rang, chả tôm… để bán cho người dân địa phương và theo đơn đặt hàng. Đến năm 2019, bà Giàu đăng ký thương hiệu "Tôm khô Ngọc Giàu". Ban đầu, bà chọn tôm đất sống để làm tôm khô, nhưng do loại tôm này chỉ có 1 mùa trong năm, trong khi cơ sở bà sản xuất quanh năm nên không đủ nguyên liệu cung ứng cho thị trường nên bà chọn thêm tôm bạc, tôm sú, tôm thẻ để làm nguyên liệu chế biến. "Vùng đất này tôm chủ yếu được thả nuôi trong ao, đầm thiên nhiên, lượng phù sa dồi dào, các loại tôm nuôi thịt ngọt, chắc nên khi làm tôm khô thịt rất ngon", bà Giàu cho biết.
Nâng tầm thương hiệu
Bà Giàu vẫn giữ cách làm tôm khô truyền thống, cách làm cũng chỉ có 3 công đoạn chính: luộc tôm, phơi tôm và tách vỏ. Làm tôm khô phải biết pha nước để luộc tôm vừa chín, canh lửa, canh thời gian luộc tôm, chế độ phơi và đảo tôm khi phơi. Nghề thấy đơn giản, nhưng rất vất vả, thời tiết phải có nắng gắt thì tôm mới mau khô, màu sắc đẹp, giữ được độ ngon, hương vị đặc trưng và các công đoạn sau sẽ được rút ngắn. "Nếu đem vào máy sấy thì chỉ khoảng 4-5 tiếng là thành phẩm, nhưng không ngon bằng phơi dưới ánh nắng trực tiếp. Bởi thế tôi vẫn giữ cách làm truyền thống, tôm được phơi 1 sương 2 nắng, tức phơi 2 ngày 1 đêm để tôm khô tự nhiên, khi đó mới lột vỏ con tôm mới thơm, ngon", bà Giàu tiết lộ. Đặc biệt, với món tôm khô chà bông đã có mặt trong gia đình bà hơn 20 năm qua. Bởi gia đình có ông, bà cao tuổi và trẻ nhỏ không thể ăn tôm nguyên con và tôm khô. Từ đó bà nảy sinh ý tưởng chế biến thử món tôm khô chà bông và được thị trường đón nhận không kém gì sản phẩm tôm khô truyền thống.
Bà Giàu tâm huyết giữ nghề làm tôm khô truyền thống của gia đình.
So với tôm khô truyền thống thì tôm chà bông có ưu điểm là thời gian sử dụng lâu nhưng tôm không bị khô, cứng, người cao tuổi và trẻ em đều sử dụng được. Sản phẩm được làm từ các nguồn tôm đất tươi sống, được chọn lựa đồng đều kích cỡ, là nguồn tôm sạch được đánh bắt từ tự nhiên, có giá trị dinh dưỡng cao. Người tiêu dùng chỉ cần mua về sử dụng mà không cần phải chế biến gì thêm. Tất cả các khâu chế biến đều được thực hiện công phu đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. "Chà bông tôm mềm, chứa nhiều canxi, tạo vị giác lạ miệng khi ăn kèm với cháo, cơm chưng. Chà bông tôm được làm từ 100% tôm đất khô, có màu cam nhìn rất bắt mắt, sản phẩm được làm hoàn toàn thủ công nên giữ được vị ngọt và được chế biến theo công thức đặc biệt phù hợp với khẩu vị của người tiêu dùng. Tôm chà bông là sản phẩm thích hợp dùng để ăn kèm với các món phổ biến như cơm, cháo, xôi, đặc biệt phù hợp với người già và trẻ em", bà Giàu cho biết.
Ngoài ra, bà còn làm sản phẩm tôm rang từ các nguồn tôm đất, tôm bạc, tôm thẻ sạch tự nhiên kết hợp với các phụ gia chiết xuất từ thiên nhiên. Để ra mẻ tôm rang ngon, đạt yêu cầu, phải ngồi ít nhất 3 giờ đồng hồ để đảo tôm, để tôm rang ngấm đều gia vị và độ nóng vừa phải để tạo được độ giòn cho sản phẩm. Hiện mỗi tháng bà Giàu xuất bán khoảng 200kg sản phẩm các loại, giá tôm khô từ 1,5-1,8 triệu đồng/kg. Đem lại nguồn thu nhập hàng chục triệu đồng mỗi tháng, sản phẩm tôm khô do bà Giàu sản xuất đạt OCOP 4 sao của tỉnh.
In bài viết
