Yên Châu: Phát triển sản phẩm OCOP để nâng giá trị nông sản đặc trưng

Yên Châu (Sơn La) nổi tiếng với những sản phẩm xoài, chuối,… bên cạnh đó, những năm gần đây, cây tỏi ở Yên Châu được nhiều người biết đến. Ngoài sản phẩm tỏi củ phơi khô thì sản phẩm tỏi đen Yên Châu được chế biến từ tỏi cô đơn với chất lượng cao ngày càng được khách hàng tin dùng, nâng cao thu nhập cho người nông dân. Anh Nguyễn Anh Đức, Phó giám đốc HTX Tây Bắc (xã Viêng Lán, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La) Cho biết: Nhận thấy tỏi được trồng ở các xã dọc quốc lộ 6, như: Chiềng Sàng, Chiềng Pằn, Chiềng Đông, Sặp Vạt với sản lượng khá lớn, HTX Tây Bắc, đã đầu tư lò ủ để sản xuất tỏi đen thành sản phẩm OCOP. 

Trong sản xuất sản phẩm tỏi đen, không sử dụng chất phụ gia hay chất bảo quản, là sản phẩm hoàn toàn tự nhiên. Tham gia chương trình OCOP, HTX được các ngành chức năng của huyện hỗ trợ xây dựng thương hiệu, hoàn thiện hồ sơ đăng ký tham gia chương trình. Năm 2019, sản phẩm "Tỏi đen Châu Yên" của HTX được UBND huyện chứng nhận đạt giải A trong chương trình "Mỗi xã một sản phẩm OCOP". Đến năm 2020, sản phẩm được đánh giá, phân hạng OCOP 3 sao cấp tỉnh. Đây là động lực để HTX tiếp tục sản xuất ra sản phẩm tỏi đen giàu chất dinh dưỡng đến với người tiêu dùng.

“Sau nhiều năm thử nghiệm và gặp nhiều thất bại, đã từng đổ đi hàng tấn tỏi vì ủ hỏng. Đến nay 15 lò ủ tỏi công suất cao do tự tay anh chế tạo, cung cấp 30 tấn tỏi đen một năm. Các lò ủ luôn được kiểm soát chặt chẽ, duy trì ổn định nhiệt độ ủ 70 độ và độ ẩm 90 - 95. Cũng từ đó, mỗi năm, 60 tấn tỏi tươi của Yên Châu tìm được đầu ra với mức giá tốt 35.000đ/kg, mang lại thu nhập cho biết bao bà con nông dân tại địa phương. Không chỉ vậy, HTX còn mang tới việc làm ổn định với mức lương 5 triệu đông/ tháng cho rất nhiều nhân công” Phó giám đốc HTX Tây Bắc cho hay.

Chị Lò Thị Phương, xã Chiềng Đông, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La chia sẻ: Trước kia sản phẩm tôi của gia đình tao ra chỉ biết bán cho thương lái, cho nên giá cả lúc lên lúc xuống, nhiều lúc cũng chán nản. Từ Khi HTX Tây Bắc thành lập đã thu mua tỏi cho chung tôi, giá cả thì ổn định. Bà con bây giờ yên tâm sản xuất, không phải lo đầu ra nữa.

Với mong muốn xây dựng Trà hoa đu đủ làm sản phẩm OCOP và được thị trường biết đến rộng rãi hơn nữa, đầu năm 2022, HTX Tuổi trẻ 26/3, (tiểu khu 4, thị trấn Yên Châu, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La) đã đăng ký với UBND huyện Yên Châu hỗ trợ, hướng dẫn thực hiện các quy trình và được các cơ quan chuyên môn của huyện khảo sát, đánh giá tiềm năng, nguồn gốc sản phẩm chế biến hoa đu đủ; phối hợp hướng dẫn quy trình sản xuất; hoàn thiện hồ sơ tham gia chương trình mỗi xã một sản phẩm OCOP.

Anh Nguyễn Văn Tuấn, Giám đốc HTX Tuổi trẻ 26/3 chia sẻ: Cây đu đủ được trồng tại hầu hết các xã trên địa bàn huyện, nhưng rải rác trong vườn, chủ yếu phục vụ nhu cầu của gia đình và thường sử dụng hoa đu đủ tươi, phơi hoa khô, sao khô pha nước uống, hoặc dùng làm món ăn. Qua nghiên cứu về những tác dụng của hoa đu đủ trong hỗ trợ điều trị nhiều bệnh. Sản phẩm hoa đu đủ của HTX Tuổi trẻ 26/3 được sản xuất theo quy trình, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.

Các thành viên HTX thu hoạch hoa đu đủ vào buổi sáng, sau đó làm sạch và phân loại, cắt cuống đưa vào máy sấy lạnh trong vòng 20 tiếng và chế biến. HTX đã đầu tư xây dựng dây chuyền sản xuất, như: Máy xay, máy đóng túi trà, máy in hạn sử dụng...; chủ động đầu tư nghiên cứu về kiểu dáng, mẫu mã sản phẩm có tem nhãn tạo sự tin cậy đối với người tiêu dùng. Đến nay sản phẩm Trà hoa đu đủ đực Yên Châu đã được công nhân sản phẩm OCOP 3  sao, qua đó nâng cao được chất lượng sản phẩm nâng cao thu nhập cho các thành viên HTX.

Thực hiện có hiệu quả Chương trình sản phẩm OCOP

Ông Lê Huy Phong, Phó Chủ tịch UBND huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La thông tin: Qua hơn 4 năm thực hiện, có gần 40 ý tưởng sản phẩm của các chủ thể đăng ký tham gia chương trình OCOP. Huyện đã lựa chọn các sản phẩm trên nền tảng các ý tưởng đó để hoàn thiện hồ sơ gửi tham gia đánh giá phân hạng cấp tỉnh. Hết năm 2022, toàn huyện đã có 5 sản phẩm đạt hạng 3 sao (chuối sấy giòn, xoài sấy dẻo, tỏi đen Châu Yên, tinh bột nghệ vàng Thược Mai, rượu chuối) và 1 sản phẩm đạt 4 sao (chuối sấy dẻo). Các sản phẩm đăng ký tham gia Chương trình OCOP năm 2023 gồm: Tỏi đen Hoshi, Mận ruby, Dâu tây hữu cơ, Thịt trâu gác bếp Bà Bỉnh, Tỏi đen Diệp Bách, Chuối sấy giòn

Để thực hiện có hiệu quả Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP), huyện Yên Châu (Sơn La): Chỉ đạo các phòng ban chuyên môn thường xuyên phối hợp chặt chẽ với các xã để kịp thời tháo gỡ khó khăn trong quá trình thực hiện. Tập trung cao, ưu tiên mọi nguồn lực xã hội hóa để thực hiện Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” một cách bền vững. Hỗ trợ, tư vấn thường xuyên về Chương trình OCOP cho các doanh nghiệp, HTX, hộ đăng ký kinh doanh. Tiếp tục chỉ đạo thực hiện Kế hoạch thực hiện Chương trình OCOP năm 2023.

Triển khai các văn bản chỉ đạo của Trung ương, tỉnh và của UBND huyện đến toàn thể các cơ quan, đơn vị, 15 xã, thị trấn. Xây dựng các tin bài, phóng sự về Chương trình OCOP phát trên đài phát thanh truyền hình của huyện. Tăng cường số lượng tin bài, phóng sự về Chương trình OCOP. Thúc đẩy đưa sản phẩm OCOP lên sàn thương mại điện tử; Tăng cường hỗ trợ quảng bá sản phẩm trên Website của các đơn vị chủ thể… Làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền đến các hộ kinh doanh, doanh nghiệp, HTX trên địa bàn huyện, kích thích tiêu thụ, thúc đẩy sản xuất, tạo điều kiện và động lực cho người sản xuất mạnh dạn đầu tư, phát triển các sản phẩm lợi thế của địa phương.

Tập trung triển khai Chu trình OCOP thường niên tại các xã, thị trấn, các Doanh nghiệp, HTX đối với 6 sản phẩm đăng ký tham gia Chương trình OCOP năm 2023. Phối hợp tổ chức các Hội nghị tập huấn cho các doanh nghiệp, HTX, hộ đăng ký kinh doanh trên địa bàn huyện. Có kế hoạch hỗ trợ thành lập các tổ chức kinh tế khi có nhu cầu đăng ký, xác định rõ sản phẩm, tổ chức kinh tế cần hỗ trợ theo các nội dung cụ thể. Phát triển 5 sản phẩm mới, tham gia đánh giá, xếp hạng Chương trình OCOP được xếp hạng từ 3 sao trở lên. Tổ chức đánh giá chuỗi giá trị các sản phẩm tiềm năng đạt từ 3 sao trở lên để phân tích rõ điều kiện, khả năng phát triển của sản phẩm, để có các biện pháp hỗ trợ theo chuỗi sản xuất.

Bên cạnh đó, các sản phẩm đạt OCOP được đưa vào điểm bán hàng và giới thiệu sản phẩm OCOP tại các điểm trung tâm giới thiệu quảng bá sản phẩm trong và ngoài tỉnh. Chủ động hỗ trợ xúc tiến thương mại và tham gia các Hội chợ xúc tiến thương mại trong và ngoài tỉnh do các cơ quan, đơn vị tổ chức. Đẩy mạnh việc cung cấp và bán các sản phẩm OCOP tại điểm bán hàng và giới thiệu sản phẩm OCOP trong tỉnh. Đẩy mạnh tiêu thụ, quảng bá, giới thiệu tại các điểm bán hàng tại Hà Nội, Hải Phòng, Thành phố Hồ Chí Minh…, đồng thời hướng dẫn các đơn vị chủ thể tập huấn đưa sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử (conghtxocop.vn, sanhocop.vn ... Việc thực hiện có hiệu quả chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) đã nâng cao được thương hiệu sản phẩm truyền thống, sản phẩm thế mạnh của địa phương, một số sản phẩm tạo được vị thế trên thị trường từ đó góp phần nang cao thu nhập cho người dân.