Mô hình trồng chè an toàn giúp nông dân Vô Tranh giảm nghèo bền vững

Khởi nguồn từ ước mơ của người trẻ yêu chè

Trong những năm gần đây, phong trào xây dựng nông thôn mới gắn với chuyển đổi tư duy sản xuất tại tỉnh Thái Nguyên đã tạo ra nhiều điểm sáng về giảm nghèo bền vững. Một trong những mô hình tiêu biểu là Hợp tác xã (HTX) sản xuất trà an toàn Thái Ninh tại xã Vô Tranh, tỉnh Thái Nguyên.

Bằng việc kiên định con đường làm nông nghiệp sạch, ứng dụng công nghệ và thương mại điện tử, HTX đã giúp nhiều hộ dân ổn định thu nhập, vươn lên thoát nghèo và từng bước làm chủ kinh tế ngay trên mảnh đất quê hương.

Anh Nguyễn Thái Ninh (sinh năm 1993) sau khi tốt nghiệp Đại học Công nghệ thông tin và Truyền thông (Đại học Thái Nguyên) đã quyết định trở về quê hương để thay đổi cách làm chè truyền thống.

Năm 2017, anh thành lập HTX sản xuất trà an toàn Thái Ninh với mục tiêu rõ ràng đó là làm chè sạch, đạt chuẩn VietGAP, tiến tới hữu cơ, đồng thời tận dụng công nghệ để nâng cao giá trị cho sản phẩm chè quê nhà.

“Chè quê mình ngon, nhưng cách làm cũ khiến giá bán thấp. Tôi muốn thay đổi điều đó để người làm chè có thể sống được bằng nghề,” anh Ninh chia sẻ.

Sản xuất an toàn, bước đệm quan trọng để giảm nghèo bền vững

Ngay từ những ngày đầu, HTX Thái Ninh kiên quyết nói “không” với thuốc trừ cỏ và các chất hóa học. Thay vào đó là phân chuồng hoai mục, chế phẩm sinh học, quy trình chăm sóc tự nhiên đảm bảo sức khỏe cho người trồng và chất lượng tối ưu cho sản phẩm.

Bà Phạm Thị Thiện, một hộ cung cấp chè cho HTX chia sẻ, trước đây thu nhập của gia đình tôi phụ thuộc vào vài sào ruộng và bán chè tươi với giá rẻ. Nhưng từ khi tham gia chuỗi liên kết với HTX, cuộc sống gia đình bà đổi khác:

“Làm chè sạch vất vả hơn, nhưng ổn định hơn hẳn. HTX bao tiêu đầu ra, gia đình tôi yên tâm sản xuất, có tích lũy, con cái học hành đầy đủ”, bà Thiện bộc bạch.

Không chỉ riêng bà Thiện, nhiều hộ dân trong xã từng loay hoay trong khó khăn kinh tế nay đã có nguồn thu ổn định từ mô hình sản xuất an toàn.

Theo thống kê của địa phương, thu nhập từ chè của các thành viên HTX tăng gấp 2-3 lần so với trước, một số hộ sản xuất theo hướng hữu cơ đạt mức 120-150 triệu đồng/năm, từng bước thoát nghèo và vươn lên khá giả.

Không chỉ dừng lại ở việc sản xuất an toàn, HTX Thái Ninh còn đầu tư vào khâu chế biến và xây dựng thương hiệu. Chè được hái vào sáng sớm, trải qua các công đoạn sao, vò, sấy hoàn toàn thủ công để giữ nguyên hương vị đặc trưng. Các dòng sản phẩm như trà búp, trà nõn tôm, trà thượng hạng, trà tím đều được đóng gói tiêu chuẩn, có truy xuất nguồn gốc rõ ràng.

Đặc biệt, trà tím, giống chè trung du có hàm lượng chất chống oxy hóa cao được bán với giá lên tới 1 triệu đồng/kg, giúp nâng mạnh giá trị sản phẩm chè Vô Tranh. Đây là hướng phát triển mới mang tính đột phá, mở ra cơ hội tăng thu nhập cho người trồng chè.

Việc xây dựng thương hiệu đã tạo ra bước ngoặt quan trọng, từ việc bán chè tươi giá vài chục nghìn mỗi kg, nay nhiều sản phẩm chế biến của HTX được bán với giá cao gấp nhiều lần, đem lại giá trị kinh tế thực sự cho người dân.

Trong thời đại số, anh Nguyễn Thái Ninh là một trong những người tiên phong ở địa phương ứng dụng thương mại điện tử vào tiêu thụ nông sản. Từ năm 2019, các sản phẩm Thái Ninh Trà đã có mặt trên Shopee, Tiki, Lazada và nhiều kênh mạng xã hội.

“Ban đầu nhiều người không tin chè quê có thể bán online. Nhưng khi thương hiệu được xây dựng bài bản, khách hàng từ nhiều tỉnh thành biết đến sản phẩm hơn,” anh Ninh cho biết.

Kinh doanh trực tuyến đã giúp mở rộng thị trường, đưa sản phẩm chè Vô Tranh đến tay khách hàng cả nước, thậm chí xuất bán sang một số thị trường khó tính. Nhờ đó, nông dân không còn phụ thuộc thương lái, tránh cảnh “được mùa rớt giá”, nâng cao thu nhập và giảm rủi ro kinh tế, một yếu tố quan trọng trong công cuộc giảm nghèo.

Bên cạnh sự nỗ lực, cố gắng của người dân, chính quyền xã Vô Tranh cũng đã tích cực hỗ trợ HTX xây dựng mã số vùng trồng, đẩy mạnh chuyển đổi số, hướng dẫn người dân sản xuất theo hướng hữu cơ. Các chương trình tập huấn, hỗ trợ vốn, hỗ trợ bao bì, tem truy xuất nguồn gốc được triển khai thường xuyên, giúp nông dân chuyển đổi phương thức sản xuất hiệu quả hơn.

Từ một HTX nhỏ với 7 thành viên, đến nay mô hình trồng chè an toàn Thái Ninh đã trở thành động lực phát triển kinh tế của cả xã. Không chỉ giúp nhiều hộ thoát nghèo, HTX còn tạo ra tư duy mới đó là làm nông nghiệp sạch, làm bằng tâm và bằng trí, hướng đến giá trị bền vững, lâu dài.

Anh Nguyễn Thái Ninh cho biết, điều mong muốn nhất là giúp người dân quê anh sống được bằng nghề chè, để cây chè thực sự là cây làm giàu. "Giảm nghèo bền vững phải bắt đầu từ việc thay đổi cách nghĩ và cách làm", anh Ninh nói.

Ngày nay, giữa những đồi chè xanh hút mắt của Vô Tranh, mỗi búp chè chứa đựng khát vọng vươn lên, tinh thần đổi mới và ý chí thoát nghèo của người nông dân nơi đây.